توبه و قبولی گواهی (قرآن)از آثار توبه که در آیات قرآن به آن اشاره شده، «قبول گواهی» است. ۱ - قبولی گواهی قذفکنندهتوبه قذفکننده، سبب قبول گواهی وى: «وَالَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاء فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِينَ جَلْدَةً وَلَا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهَادَةً أَبَدًا وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ • إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا مِن بَعْدِ ذَلِكَ وَأَصْلَحُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ؛و کسانی که زنان پاکدامن را متهم میکنند، سپس چهار شاهد (بر مدعای خود) نمیآورند، آنها را هشتاد تازیانه بزنید و شهادتشان را هرگز نپذیرید؛ و آنها همان فاسقان هستند! مگر کسانی که بعد از آن توبه کنند و جبران نمایند (که خداوند آنها را میبخشد) زیرا خداوند آمرزنده و مهربان است.» ۲ - دیدگاه فقهی امام خمینیامام خمینی در تحریرالوسیله ضمن بیان ذکر بلوغ، عقل، ایمان، پاکی ولادت و بر کنار بودن از تهمتی که از اسباب خاصی حاصل میشود، عدالت را نیز از صفات و شرایط شهود دانسته و مینویسد: «الرابع: العدالة، و هی الملکة الرادعة عن معصیة اللَّه تعالی. فلا تقبل شهادة الفاسق، و هو المرتکب للکبیرة او المصرّ علی الصغیرة، بل المرتکب للصغیرة علی الاحوط ان لم یکن الاقوی، فلا تقبل شهادة مرتکب الصغیرة الّا مع التوبة و ظهور العدالة.» [۵]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۷۳، کتاب الشهادات، القول فی صفات الشهود، الرابع، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
و آن ملکهای است که از معصیت خدای متعال بازمیدارد. بنابراین شهادت فاسق - و او کسی است که مرتکب گناه کبیره میشود یا بر گناه صغیره اصرار میورزد - بلکه مرتکب گناه صغیره هم، بنابر احوط (وجوبی) اگر اقوی نباشد، قبول نیست. بنابراین، شهادت مرتکب گناه صغیره قبول نمیشود مگر با توبه و ظهور عدالت.بر همین اساس در خصوص تاثیر و عدم تاثیر توبه کسی که مشهور به فسق است در مقبول شدن شهادت او مینویسد: «المشهور بالفسق ان تاب لتقبل شهادته، لا تقبل حتّی یستبان منه الاستمرار علی الصلاح وحصول الملکة الرادعة، وکذا الحال فی کلّ مرتکب للکبیرة بل الصغیرة، فمیزان قبول الشهادة هو العدالة المحرزة بظهور الصلاح، فان تاب وظهر منه الصلاح یحکم بعدالته وتقبل شهادته.» [۶]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۷۶، کتاب الشهادات، القول فی صفات الشهود، مسالة۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
کسی که مشهور به فسق است اگر برای اینکه شهادتش قبول شود توبه نماید، شهادتش قبول نمیشود تا اینکه معلوم شود که او استمرار بر صلاح دارد و ملکهای که از گناه بازمیدارد تحقق یافته. و همچنین است حال در هر مرتکب کبیره، بلکه صغیره. پس معیار قبول شهادت، عدالت است که بهواسطه ظهور صلاح، احراز شده است؛ پس اگر توبه کند و از او صلاح ظاهر شود حکم به عدالت او میشود و شهادتش قبول میگردد.۳ - پانویس۴ - منبع• مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۹، ص۷۴، برگرفته از مقاله «آثار توبه (قبولی گواهی)». • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |